رونمايي از كتاب مكاشفه و تماشا در گالري بوميلار برلين
بنا به دعوت ناشر كتاب مكاشفه و تماشا، شب گذشته مراسم رونمايي از اين اثر در گالري بوميلار برلين با حضور جمعي از هنرمندان و مسئولان وزارت خارجه و سفارت ايران در برلين برگزار شد.
در اين ميان افراد سر شناسي اقدام به ارائه نظرات خود در خصوص اين اثر داشتند كه در زير به آنها مي پردازيم
- دكتر فن براخويچ، نويسنده و استاد دانشگاه: اين كتاب دو موقعيت مختلف را بيان مي كند، موقعيت اول تصاوير يك عكاس مدرن و معاصررا نشان مي دهد كه عكس هايش ساده ، خيلي نزديك و بدون مرز هستند. موقعيت دوم موقعيت تصاوير تاريخي حاصل از سفرهاي زيارتي شاه ناصرالدين بوده كه با عكاسي و گرفتن عكس مي خواست نشان بدهد ايران مالك و حاكم مناطق شيعي عراق هم هست. ميان اين دو موقعيت با اين پروژه يك گفتگو بين ديدگاه مدرن و ديدگاه تاريخي برقرار شده است. قرار بود اين كتاب در هيچ وجه سياسي نباشد ولي فرهنگ هميشه يك مقدار سياسي هست و نمي شود كاملاً فرهنگ را از سياست جدا كرد.
- دكتر عدالت نژاد، نويسنده و محقق، استاد ميهمان دانشگاه آزاد برلين: خوشحال هستم كه كتاب تمام شد، چرا كه ما مشكلات زيادي داشتيم سال 2000 ميلادي شروع كار آقاي برگر عكاس آلماني بود و الآن 15 سال بعد مي بينيم كه اين كتاب با همت رايزني فرهنگي و وزارت خارجه در سفارت برلين چاپ شد. درست است كه تصاوير كتاب موضوع ديني است ولي از لحاظ و ديدگاه عكاسي خيلي جالب است. يك عكاس آلماني به اماكن ديني و مقدس مسلمانان شيعه احترام مي گذارد و مي آيد عكس برداري مي كند. آقاي هانس برگر نوشته اند ما در اين كتاب دوام محتوايي و زيبايي شناسي را شاهد هستيم چرا كه ناصرالدين شاه شايد سفر سياسي اي داشته ولي عكس هاي خيلي جالب به وجود آورده است، از اين رو روبروي هم قرار دادن اين عكس هاي تاريخي و مدرن خيلي مهم بود.
- خانم كاترين كولياس، معاون بخش فرهنگي وزارتخارجه آلمان: خيلي خوشحال هستيم كه از اين پروژه حمايت كرديم و متشكر هستيم از تمام دوستان كه همكاري داشتند اين پروژه درواقع گفتگو را حمايت مي كند و اين هم با سياست فرهنگي خارجي آلمان همخواني دارد بخصوص با كشورهايي كه مثل ايران كه دوست داريم رابطه و شناخت را افزايش دهيم و البته از ما دور هستند و هنوز كاملاً همديگر را نمي شناسيم. بعد از برنامه جامع هسته اي در سال 2015 وزارت خارجه آلمان تلاش كرد تا با ايران گفتگو كند در تمام زمينه ها بخصوص در زمينه فرهنگي ولي ما احساس كرديم يك نقطه را هنوز در اين گفتگو نتوانستيم پيدا كنيم. وقتي آقاي هانس برگر با پروژه رايزني فرهنگي سفارت ج اا به وزارت خارجه مراجعه كرد خيلي خوشحال بوديم چون اين همان پروژه بوده كه ما دنبالش بوديم. در واقع مي خواستيم گفتگو را رسمي آغاز كنيم با آن مراكزي كه با آنها تا حال گفتگو انجام نشده بود مثل مراكز ديني و اسلامي شيعيان در ايران. ما بايد براي بحث و شناخت همديگر باز باشيم و ديدگاه طرف مقابل را درك كنيم و بعد اگر بتوانيم يك ديدگاه مشترك پيدا كنيم.
- هانس گئورگ برگر، عكاس و فيلسوف: من در سفرم كه 15 سال پيش به ايران انجام شد عكس هايي از حوزه هاي شيعه گرفتم. طي آن سفر يك نامه اي دستنويس از خانم مرحوم دكتر شيمل داشتم. من هر جا گير مي كردم هر جايي كه درها به روي من بسته شد اين نامه را نشان مي دادم و اين كليدي بود براي باز كردن تمام درها و راستش تا امروز هم نمي دانم آنجا پروفسور شيميل چه نوشته بوده است. من از رايزني و وزارتخارجه كه چنين سخاوتمندانه از اين طرح حمايت كردند نهايت قدرداني خود را طي اين كلمات اعلام مي دارم.
- رايزن فرهنگي سفارت ايران در برلين: براي اينجانب هم مايه كمال خرسندي است كه بعد از قريب به 16 سال فعاليت اوليه يك عكاس آلماني براي شناسايي و تهيه تصاوير از دنياي تشيع ما توانستيم با امتزاج مجموعه ايشان در كنار تصاويري بينهايت ارزشمند و واجد نفاست كه براي اولين بار بعد از يك قرن و اندي رونمايي مي شوند يعني مجموعه كارخ موزه گلستان، امكاني را فراهم آوريم تا هويت پيوستة دنياي شيعي در وجه عراق عرب و عراق عجم به صورتي مجتمع خود را نشان دهد. تشيع امروز يكي از زمينه هاي مهم براي مطالعه و پژوهش نزد محققان و انديشمندان است. بي دليل نيست كه ما در هفته آينده ميزبان نخستين كارگاه علمي شيعه پژوهان دنيا در برلين هستيم و همزماني اين رويداد با آن نشست را بايستي به فال نيك گرفت. از يك منظر ديگر هم بايستي به اين موضوع توجه نشان داد و آن اين است كه تصاوير گرفته شده در اين مجموعه از دنياي تشيع مي تواند نزد انديشمندان، محققان و شخصيت هاي ديني معناي تازه اي را از زاويه نگاه يك فرد غيرمسلمان، غربي و طبعاً تربيت شده در فرهنگ آلمان نشان دهد. اين دقيقاً همان نكته اي بود كه پس از مشاهدة اين آلبوم توسط حضرت آيت الله صافي گلپايگاني از زبان ايشان دريافت گرديد. جناب ايشان كه سابقة دستياري مرجع بزرگ شيعي آيت الله بروجردي را داشته اند، تأكيد مي نمودند همواره طي گفتگوها از سوي محققان غربي و يا آلماني، يكي از زمينه هاي جالب توجه براي ما آن بود كه بدانيم در پشت نگاه و در دريافت مفاهيم و مسائل و موضوعات اين مخاطبين چه قضاوتي از ما دارند و چه تصويري در ذهن آنها نقش مي بندد؟ ما را چگونه مي بينند و به چه ويژگي هايي بيشتر توجه نشان مي دهند؟ اين تصاوير به بخشي از رهيافت و درك يك مخاطب غربي از دنياي تشيع پرتو مي افكند. موضوع ديگري كه بايستي در اينجا مورد توجه و تأكيد قرار گيرد اشاره به اين نكته است كه ما با انجام اين پژوهش نشان داديم كه در دنياي كنوني ضرورت همگرايي و افزايش سطح شناخت از جوامعي كه با آنها ارتباط اندكي داشته ايم امري الزام آور و مؤثر براي حفظ صلح است. من هم لازم مي دانم از وزارت خارجه آلمان براي حمايت از اين پروژه و پذيرش پيشنهاد همكاري كه قريب به يك سال پيش از سوي اينجانب مطرح شد، قدرداني نمايم و تأكيد كنم خرسندم از اين جهت كه حاصل اين اعتماد امروز اثري مهم با نفاست هنري و اعتبار علمي به شكل دوزبانه است كه خود نشان مي دهد مي توان با اعتماد و همكاري طرح هاي تازه و پروژه هاي جديد را نيز به سرانجام رساند.
همچنين در اين برنامه به پرسش هاي حضار پيرامون مسائل زير پاسخ داده شد:
ملاحظات:
- از آقاي هانس برگر سئوال شد آيا مشكلاتي با عكس گرفتن در ايران داشتيد؟ چون مي گويند در اسلام عكسبرداري ممنوع است؟ آيا بوده جاهايي كه اجازه ندادند عكسبرداري كنيد؟ برگر در پاسخ گفته خير. مي دانيد كه سينماي ايران جهاني است و كيفيت بسيار بالايي دارد، عكسبرداري مهم نيست آن چيزي كه مي خواهيد عكس بگيريد مهم است. من مي خواستم با عكسبرداري ياد بگيرم و اين هدف من بوده كه بروم براي عكسبرداري و ياد بگيرم عكسبرداري درباره فرهنگي افرادي كه نمي شناختم. از هر جايي كه مي خواستيم مي توانستيم عكس بگيريم و در ميان شيعيان مشكلي با استفاده از ابزارهاي مدرن اطلاع رساني نيست. مي دانيد محرم ترين و مقدس ترين اماكن مذهبي خود قبر و حرم هاي امامان هست، كه در اين بخش هم ممنوعيت وجود نداشت.
- از وي سوال شد آيا حرم و صحن را هم توانستيد عكسبرداري كنيد؟ برگر چنين گفت كه «نمي خواستم اين حرم ها را عكسبرداري كنم احترام مي گذارم و نياز نيست هر جايي كه مي خواهيم برويم انسان بايد تحفظ هم بكند ما غربي ها هر جايي كه مي رويم مي خواهيم عكس بگيريم ولي خوب است كه آدم به حرم ديگران هم احترام بگذارد و جاهايي كه خيلي صميمانه است و محرم هست را هم نياز نيست بروم و خودم نمي خواستم عكسبرداري كنم و عكسبرداري نكردم.
براي مشاهده تصاوير سفارت ايران در برلين به گالري تصاوير سايت مراجعه فرماييد
آقاي زنگنه در مصاحبه با نشريه اقتصادي هندلزبلات آلمان: ما خواهان صادرات نفت و گاز 26.7.97
